Laatst bijgewerkt op 18 september 2024 door Ecologisch leven
Een recente ontdekking in India heeft de mysterieuze begrafenis van olifantenkalfjes aan het licht gebracht, wat intrigerende vragen oproept over het emotionele leven van deze majestueuze dieren. De omstandigheden rond deze vondsten zijn ongebruikelijk en suggereren mogelijk een dieper, misschien ritueel, gedrag.
In dit artikel gaan we in op de omstandigheden van de ontdekking, het gedrag van de olifanten en andere dieren en de interpretaties en implicaties van dierenbegrafenissen.
Inhoudsopgave
De ontdekking van begraven olifantenkalfjes
In een baanbrekend onderzoek gepubliceerd in de Tijdschrift voor Bedreigde Taxa, hebben onderzoekers een fascinerende en ietwat griezelige ontdekking gedaan. In de theeplantages van Noord-Bengalen, India, ontdekten wetenschappers vijf afzonderlijke gevallen waarbij de lichamen van olifantenkalfjes begraven waren gevonden in irrigatiesloten.
Wat deze vondsten bijzonder intrigerend maakt, is de eigenaardige positie van de kalveren: elk werd gevonden met de benen rechtop, een houding die suggereert dat ze post-mortem in deze geulen werden geplaatst. Je kunt de afbeelding van de begrafenis hier zien (de afbeelding kan voor sommige kijkers storend zijn).
De onderzoekers merkten op dat de grond rond deze begraven kalveren tekenen vertoonde van verdichting door de poten van meerdere olifanten, waardoor ze veronderstelden dat deze dieren mogelijk hebben deelgenomen aan een soort ritueel of groepsactiviteit rond de begrafenis.
De kalveren zelf vertoonden verwondingen die overeenkomen met het slepen na de dood, wat het idee van opzettelijke plaatsing door de overlevende leden van de kudde verder ondersteunt.
Het gedrag van olifanten begrijpen
Er is waargenomen dat olifanten complexe en intrigerende reacties op de dood vertonen, zoals het dragen van dode babylijkjes. We weten ook dat ze veel interesse hebben in de schedels en het ivoor van hun eigen soort. Andere reacties op hun doden zijn stil onderzoeken, snuffelen en lichaamsdelen aanraken op een manier die erop zou kunnen duiden dat ze de dode olifant willen verplaatsen of opwekken. Bij sommige gelegenheden leggen ze ook modder of grote palmbladeren over de lichamen van dode familieleden.
Deze gedragingen kunnen erop wijzen dat olifanten verdriet en rouw ervaren op manieren die wij typisch met mensen associëren.
Zijn de olifantenbegrafenissen opzettelijk?
Hoewel deze ontdekking erg intrigerend is, is het nog te vroeg om met zekerheid te zeggen of deze begravingen opzettelijk zijn, omdat ze niet direct zijn geobserveerd.
Een andere verklaring is dat de dode of zwakke kalveren werden gedragen toen ze in de greppels vielen. Dit kan paniek hebben veroorzaakt onder de familie, waardoor de sloten instortten.
De geschiedenis van begrafenissen
Archeologisch bewijs suggereert dat onze hominide voorouders hun doden al minstens 100.000 jaar begraven, misschien zelfs langer. Begrafenissen fascineren ons om wat ze suggereren over de gedachten van degenen die begraven. Het suggereert een uiting van verdriet, een erkenning en besef dat iemand in je sociale kring is heengegaan en niet meer terug zal komen. Het is een manier om de doden te eren en daarvoor moet je op zijn minst begrijpen wat de dood is.
Er wordt wel gezegd dat onze reactie op de dood een indicatie is van onze menselijkheid. Geen enkele andere diersoort die we kennen begraaft zijn doden op zo'n systematische en rituele manier als de mens dat doet.
Hoe reageren andere dieren op de dood?
Olifanten zijn niet de enige dieren die interessante reacties op de dood vertonen. Kraaien, bijvoorbeeld, verzamelen zich vaak rond het karkas van een andere kraai (vaak een begrafenis genoemd). Men denkt dat kraaien dit doen om informatie te verzamelen over wat er met hun soortgenoot is gebeurd. Het lijkt erop dat ze deze informatie gebruiken om hun overlevingskansen te vergroten.
Aan de andere kant zijn eksters waargenomen die gras of andere voorwerpen bij overleden metgezellen legden, een gedrag dat sommigen interpreteren als een vorm van eerbetoon of rouw.
Sommige insecten, zoals mieren, geven chemische stoffen of geuren af wanneer ze sterven. Andere mieren zullen dan de dode mier verwijderen en, bij sommige soorten, begraven. Het is echter mogelijk dat dit geen rouw is, maar eerder een strategie voor kadaverbeheer om ziekte door kadavers te beperken. We weten dit omdat wanneer deze chemicaliën, uitgestoten door dode mieren, worden toegepast op een levende mier, zijn collega's het onfortuinlijke individu wegslepen naar een veilige afstand. Dit experiment is zelfs herhaald met ratten, waarbij ratten houten stokjes met de "dood"-geur probeerden te begraven.
Walvissen en dolfijnen, die bekend staan om hun hoge intelligentie en sterke sociale banden, vertonen ook gedrag dat geïnterpreteerd kan worden als rouw. Er zijn groepen dolfijnen gezien die dode of stervende individuen ondersteunden, ze op hun rug droegen of langere tijd bij hen in de buurt bleven. In één opmerkelijk geval, Een vrouwelijke orka genaamd Tahlequah droeg haar dode kalf 17 dagen en meer dan 1000 mijl met zich mee, een daad die wereldwijde aandacht trok en vragen opriep over de diepte van het verdriet bij deze dieren.
Bij niet-menselijke primaten verschillen de reacties op de dood van soort tot soort. Net als bij olifanten zijn er echter veel moeders van primaten gezien die hun dode nakomelingen droegen, hoewel lemuren en tamarins dit gedrag niet vertonen. Van Bossou chimpansees is bekend dat ze de lichamen van hun dode kinderen nog weken na hun dood meedragen, totdat de lichamen gemummificeerd zijn. De moeders zorgden voor hun baby's alsof ze nog in leven waren, hoewel de manier waarop ze hen droegen suggereert dat ze begrepen dat ze dood waren. Andere primaten hebben gemummificeerde baby's gedragen, maar dit gebeurt meestal in bijzonder koude of droge omgevingen die het mummificatieproces bevorderen. We moeten dus oppassen dat we moederlijk verdriet niet verwarren met een eigenaardigheid die te wijten is aan een gril van de lokale habitat.
Er zijn ook veranderingen in sociale activiteit waargenomen na de dood van een volwassen primaatlid, zoals het bewaken of bezoeken van het lichaam. Er is gesuggereerd dat dit de primaten in staat stelt om te leren over de lijken en hoe ze deze kunnen herclassificeren van levend naar dood - een essentieel onderdeel van rouwverwerking - en tevens informatie geeft over mogelijke verschuivingen in de hiërarchie van de groep.
Conclusie
Deze ontdekking geeft ons mogelijk inzicht in wat er in het hoofd van olifanten omgaat. De ware motivaties en het bewustzijn achter deze acties blijven een mysterie.
De bredere context van dierlijk gedrag als reactie op de dood, van de 'begrafenissen' van kraaien tot de rouwrituelen van primaten en walvisachtigen, betekent dat olifanten niet de enige zijn die reacties vertonen op de dood, al dan niet rouwgerelateerd. Het is echter moeilijk om een onderscheid te maken tussen rouwbegrafenissen en begrafenissen als overlevingsmechanisme (bijvoorbeeld om van het lichaam te leren of om de verspreiding van ziektes te voorkomen), evenals de overlap tussen de twee. Hierdoor kunnen de grenzen van wat we als 'uniek menselijk' beschouwen enigszins vervagen.
Of olifanten hun doden nu begraven of niet, hun levens, emoties en sociale relaties zijn veel complexer dan velen van ons denken. We moeten deze dieren blijven bestuderen om onszelf beter te begrijpen en een diepere waardering voor de natuurlijke wereld te krijgen.
