Laatst bijgewerkt op 31 juli 2023 door Ecologisch leven
Terwijl je door de mooie, gele geplaveide straten van Sofia wandelt, de charmante hoofdstad van Bulgarije, verduistert een verontrustende sluier de ochtendzon.
Dit is geen ochtendnevel of een ongewoon weerpatroon, maar eerder een hardnekkige, verstikkende smog.
Waarom worstelt Bulgarije, een land met een rijke geschiedenis en gezegend met natuurschoon, met zo'n ernstig smogprobleem? Meer nog, houdt dit verband met de intrigerende bevolkingsafname van het land?
Dit artikel probeert deze draden te ontwarren. We onderzoeken de oorzaken van de smog, enkele interessante demografische trends en mogelijke oplossingen voor de problemen van Bulgarije.
Inhoudsopgave
Het smogprobleem in Bulgarije
Bulgarije Luchtkwaliteit Statistieken
In 2019, Bulgarije werd gerangschikt als het 24e meest vervuilde land ter werelden een van de smerigste in Europa.
De hoofdstad Sofia overschreed regelmatig de door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) aanbevolen niveaus voor zwevende deeltjes (PM10 en PM2,5). Dit zijn fijne stof- en roetdeeltjes die worden veroorzaakt door de verbranding van fossiele brandstoffen, zoals steenkool.
De economische kosten van luchtvervuiling
Vergelijkingen met andere landen in Europa en de rest van de wereld
Er moet worden opgemerkt dat luchtvervuiling voor de meeste Europeanen een belangrijk gezondheidsprobleem is, niet alleen in Bulgarije. In 2021, 97% van stedelingen in de Europese Unie werden blootgesteld aan hoge niveaus van zwevende deeltjes. Deze niveaus overschreden de gezondheidsrichtlijn van de Wereldgezondheidsorganisatie.
In de EU sterven jaarlijks ongeveer 275.000 mensen voortijdig als gevolg van fijnstof. Daarnaast sterven elk jaar ongeveer 64.000 mensen door stikstofdioxide (NO2).
Volgens iqair.comIn 2022 was Bulgarije het 55e meest vervuilde land van de 131 landen. Het had een gemiddelde AQI van 64 (matig) en een PM2.5-concentratie van 3,7 keer de jaarlijkse richtwaarde van de WHO voor luchtkwaliteit. Dit suggereert dat hoewel de luchtkwaliteit in Bulgarije sinds 2019 is verbeterd, er nog veel ruimte is voor verbetering.
Plan voor nulvervuiling in Europa: In uitvoering
De gezondheidseffecten van smog
Blootstelling aan buitenluchtvervuiling wordt in verband gebracht met een breed scala aan acute en chronische gezondheidseffecten. Deze kunnen variëren van irritatie van de longen tot de dood.
De effecten op ademhalings- en hart- en vaatziekten zijn goed gedocumenteerd. Echter, opkomende wetenschap toont ook aan dat luchtvervuiling een risicofactor is voor de gezondheid van kinderen en zelfs voor diabetes.
Vooral gevoelige en kwetsbare groepen zoals zwangere vrouwen, kinderen, ouderen en mensen met aandoeningen aan de luchtwegen worden getroffen. Personen uit lage inkomensgroepen worden ook bijzonder getroffen.
Oorzaken van smog
De belangrijkste bronnen van vervuiling in Bulgarije zijn huishoudelijke verwarming met vaste brandstoffen zoals kolen en hout, verbranding van kolen voor de productie van elektriciteit en warmte in thermische centrales, wegverkeer, industriële bouw en reparatiediensten.
De verdeling van de verschillende bronnen van vervuilde lucht verschilt van regio tot regio. Steden in de buurt van kolencentrales hebben bijvoorbeeld meer zwaveldioxide (SO2) dan steden die verder van industriële gebieden liggen.
Bulgarijes energiemix
Bulgarije heeft over het algemeen altijd steenkool gebruikt als 15-20% van de energievoorziening. Het gebruik van steenkool is sinds 2016 afgenomen. In 2020, kernenergie overtrof steenkool voor het eerst in de geschiedenis van het land als energiebron.
Problemen met milieuwetgeving en -handhaving
Een van de secundaire oorzaken van smog in Bulgarije zijn de problemen met milieuregelgeving en -handhaving.
Bulgarije is berucht om zijn niet-naleving van EU-normen. Het land is vaak gewaarschuwd en heeft zelfs boetes gekregen van de Europese Commissie omdat het niet voldeed aan de milieunormen van de EU. Deze rechtszaken hadden vaak betrekking op de mate van lucht- en watervervuiling en op afvalbeheerpraktijken.
Dat Bulgarije zich niet aan de regels houdt, is niet helemaal zijn eigen schuld. Bulgarije heeft ook moeite om de bestaande milieuwetgeving te handhaven. Factoren die hieraan bijdragen zijn onder andere beperkte middelen en corruptie.
Tot slot lijkt de Bulgaarse bevolking minder milieubewust te zijn dan andere Europese landen. De geringe deelname van het publiek aan de besluitvorming op milieugebied en het beperkte bewustzijn van deze kwesties zorgen ervoor dat de bevolking over het algemeen minder meegaand is.
Bulgarije's dalende bevolking
Bulgarije is beschreven als 's werelds '...snelst krimpende economie'. De afgelopen decennia is de bevolking van Bulgarije gestaag afgenomen.
Volgens de Wereldbank telde Bulgarije in 2021 6,88 miljoen inwoners. Dit is een verlies van 6% van de bevolking ten opzichte van 2011 (7,35 miljoen). Gegevens suggereren dat vanaf 2023 is de bevolking gekrompen tot 6,73 miljoen.
De bevolking van Bulgarije bereikte rond 1988 een piek van 8,98 miljoen. Sindsdien verliest het land ongeveer 10% van zijn bevolking per decennium. Bulgarije leed ook onder een relatief hoog sterftecijfer tijdens COVID-19wat heeft bijgedragen aan de afname van de bevolking.
Twee belangrijke redenen voor de bevolkingsafname in Bulgarije zijn de lage geboortecijfers en de massale emigratie. Het huidige vruchtbaarheidscijfer is 1,56 geboorten per vrouw (in 2020). In ontwikkelde landen wordt het hebben van ongeveer 2,1 kinderen per vrouw beschouwd als het ideale aantal voor bevolkingsvervanging. Dit betekent dat elk koppel minstens 2 kinderen of meer zou moeten hebben.
De meeste jonge Bulgaren verlaten het land voor betere arbeidskansen in andere Europese landen en laten zo een vergrijzende bevolking achter. Hoewel er initiatieven zijn zoals Tuk Tamdie tot doel heeft om geschoolde Bulgaren terug te brengen naar hun land.
Houdt de smog verband met de bevolkingsafname?
Het lijkt erop dat de Bulgaarse arbeidsmarkt en de lage geboortecijfers de oorzaak zijn van de bevolkingsdaling, maar er kunnen ook andere factoren meespelen.
Volgens de EU behoort Bulgarije tot de landen met het hoogste aantal sterfgevallen door vervuiling. Het heeft ook een aanzienlijk aantal verloren levensjaren als gevolg van luchtvervuiling. Bovendien wordt een groot deel van de stedelijke bevolking blootgesteld aan microdeeltjes.
Als je in een van de meest vervuilde steden van Europa woont en je hebt de mogelijkheid om ergens te wonen waar het mooier is en je meer verdient, waarom zou je dat dan niet doen?
Dit heeft ook invloed op gezinsplanning, omdat jonge ouders hun kinderen betere kansen en een veilige plek om te wonen willen geven. Natuurlijk is niet heel Bulgarije zo vervuild als de hoofdstad Sofia, maar 76,4% van de Bulgaarse bevolking woont in steden. Als ze de keuze hebben, kiezen jonge Bulgaarse professionals en ouders vaak voor de mooiere stedelijke omgevingen van hun Europese buren.
Oplossingen verkennen
Bulgarije heeft de afgelopen jaren enige vooruitgang geboekt. Levensjaren verloren door PM2,5 en NO2 luchtvervuiling daalde aanzienlijk tussen de jaren 2016-2020.
In 2022 bedroeg het aandeel emissievrije voertuigen in de nieuwe registraties 3,1% en dit neemt gestaag toe. Bulgarije streeft ernaar om tegen 2030 27% van zijn energieverbruik te dekken met hernieuwbare energie. Dit zal de uitstoot van broeikasgassen aanzienlijk verminderen. Het land zal grote stappen moeten zetten om dit te bereiken.
Als Bulgarije investeert in groen, zal het meer banen creëren voor geschoolde werknemers. Meer elektrische auto's zullen de smog verminderen en steden als Sofia weer mooi maken. De groene transitie alleen zal de bevolkingsafname van Bulgarije niet stoppen, maar het is wel een stap in de goede richting.
